Wat Is Een Trip?

Psychedelica maken een ware renaissance door, zowel cultureel als binnen de geneeskunde, vooral nu cannabishervormingen onze planeet overspoelen. Maar hoe kun je de ervaring door het gebruik van deze drugs op wetenschappelijk, filosofisch en religieus niveau beschrijven? En wat zijn de mogelijkheden ervan voor de mens?

Trips zijn lang sceptisch bekeken of ronduit veroordeeld. Maar het moderne tijdperk bewijst dat deze ervaringen over het algemeen niet levensbedreigend zijn en mogelijk zelfs therapeutische mogelijkheden bieden.

Het tweede en derde decennium van deze eeuw zullen later waarschijnlijk de boeken ingaan als de periode waarin psychedelica eindelijk hun legitimiteit herwonnen. Een trip wordt tegenwoordig niet langer afgedaan als een eenzaam toevluchtsoord voor loners, of iets wat alleen voor academisch onderzoek bestemd is. Het wordt ook steeds meer beschouwd als een essentieel hulpmiddel binnen klinische praktijken. Jawel, psychedelische therapie wordt steeds meer mainstream.

Dat is een drastisch verschil met hoe deze drugs voorheen werden beschouwd. Het gebruik van psychedelica is door schrijvers op verschillende momenten in de geschiedenis beschreven; vooral in de jaren 60 en 70. Na deze periode werden deze stoffen door de 'war on drugs' vrijwel overal gecriminaliseerd. Uitzonderingen zijn er echter ook, want in Israël werd bijvoorbeeld het eerste moderne onderzoek naar psychedelica uitgevoerd. Men wilde daarbij inzicht krijgen in hoe deze stoffen in medische en wetenschappelijke zin werken.

Hieronder bespreken we wat een psychedelische ervaring karakteriseert. We behandelen ook de verschillende stoffen die een dergelijk fenomeen veroorzaken en de religieuze, filosofische en wetenschappelijke visies hierop.

WAT ZIJN PSYCHEDELICA?

Psychedelica vallen in een uitgebreide categorie stoffen, bekend als 'hallucinogenen'.

Deze drugs veroorzaken veranderingen in je waarneming, stemming en cognitieve processen en treffen al je zintuigen, van je perceptie van tijd tot je gezichtsvermogen. In het meest extreme geval kun je gaan hallucineren, waarbij je dingen ziet of hoort die niet echt bestaan.

Veelgebruikte psychedelische stoffen zijn onder meer:

• LSD: lyserginezuurdiethylamide wordt gemaakt van een schimmel die rogge infecteert. LSD behoort tot de 'klassieke' psychedelica vanwege het effect en de culturele betekenis ervan.
• Psilocybine: ook deze psychedelische stof is een klassieker. Psilocybine is de stof die in paddo's wordt aangetroffen. Je lichaam zet dit bij inname om in psilocine, wat een trip opwekt. Paddenstoelen met psilocybine komen over de hele wereld voor en kennen een lange gebruiksgeschiedenis in verschillende culturen.
• Mescaline: deze klassieke psychedelische stof vinden we in cactussen, waaronder de Mexicaanse peyote en San Pedro. In het Amerikaanse zuidwesten en Mexico kent de stof een lange geschiedenis van spiritueel gebruik.
• DMT: het rijtje klassiekers maken we af met dimethyltryptamine, het actieve stofje in het beroemde ayahuasca-brouwsel. Sommige mensen beschouwen dit als de sterkste psychoactieve drug ter wereld. Het is namelijk in staat om visioenen en 'ontmoetingen' met buitenaardse wezens te veroorzaken.
• Ketamine: deze stof wordt recreatief als partydrug gebruikt. Onderzoeken lijken nu echter ook aan te tonen dat ketamine mogelijk medische toepassingen heeft. Daarbij zou het impact hebben op zware depressies en andere stemmingsstoornissen, mits het onder medisch toezicht wordt gebruikt.
• MDMA: MDMA, 'XTC' of 'ecstacy' is een beroemde partydrug. Het is populair, omdat het gevoelens van liefde, empathie en verbondenheid versterkt. Onderzoeken naar mogelijke toepassingen ervan in een therapeutische setting zijn veelbelovend.

WAT ZIJN DE EFFECTEN VAN PSYCHEDELISCHE DRUGS?

In welke mate deze drugs ook gedemoniseerd zijn, er gaat nog veel onjuiste informatie over psychedelica rond. Vergeleken met veel andere middelen, zelfs legale, door artsen voorgeschreven medicijnen, is het risico op afhankelijkheid van en verslaving aan psychedelica laag. Uitzonderingen zijn echter ketamine en MDMA. Verder worden veel van deze stoffen al eeuwenlang door inheemse volken voor therapeutische en spirituele doeleinden benut.

Over het algemeen zijn psychedelica relatief 'veilig'. Maar bij misbruik kleeft er een aanzienlijk risico aan. LSD heeft bijvoorbeeld ongelooflijk sterke psychologische effecten. En ketamine en MDMA kunnen een gevaarlijk fysiek effect opwekken.

De effecten van deze diverse groep drugs draaien vooral om verandering van je bewustzijn. Dit betreft je omgeving, maar ook je gedachten en gevoelens. Het idee van een 'trip' of 'psychedelische ervaring' omvat daarbij meerdere gewaarwordingen. Denk aan versterkte gevoelens en sensorische belevenissen, zoals het zien van meer heldere kleuren, het horen van diepere geluiden en het gevoel hebben dat de tijd snel of traag voorbijgaat.

Vanuit lichamelijk perspectief zijn er geen specifieke effecten die kenmerkend zijn voor psychedelica. Over het algemeen wekken de klassieke psychedelische drugs (psilocybine, mescaline, LSD en DMT) niet echt een fysiek effect op. Met ketamine en MDMA ervaar je daarentegen wel uitgesproken lichamelijke effecten.

WAAROM GEBRUIKEN WE HET WOORD 'PSYCHEDELISCH'?

Het woord 'psychedelisch' werd bedacht door de psychiater Humphry Osmond. Hij gebruikte de uitdrukking in zijn correspondentie met Aldous Huxley. Het is afgeleid van de Griekse woorden 'psyche' (geest) en 'deloun' (zichtbaar maken, onthullen). Je kunt dus stellen dat 'psychedelisch' staat voor 'het onthullen van de geest'.

Het interessante is dat de term 'trip' in de jaren 50 voor het eerst werd gebruikt door wetenschappers binnen het Amerikaanse leger toen ze experimenten met LSD uitvoerden.

WAT IS EEN TRIP?

Met een trip bedoelen we een tijdelijke verandering in je bewustzijn, meestal aangedreven door een psychedelische stof. Dergelijke ervaringen zijn soms prettig, maar soms ook behoorlijk angstaanjagend.

Een opvallend aspect van trips is de verandering in je zicht, een zogeheten 'visual'. Als je tript, zie je vaak spontaan complexe, vloeiende en geometrische patronen verschijnen in combinatie met objecten in de fysieke omgeving. Wanneer je je ogen vervolgens sluit, vertaalt dit zich in een vervorming van de 'binnenwereld', namelijk je bewustzijn.

Deze ervaring is niet per se hallucinogeen, waarbij je je omgeving gedeeltelijk of volledig 'herschept', al komt het wel voor, voornamelijk bij hogere doses en het gebruik van DMT.

EEN RELIGIEUS PERSPECTIEF

De drugs die je gebruikt om een trip op te wekken, omvatten natuurlijke stoffen die al van oudsher worden gebruikt. Bijvoorbeeld door Meso-Amerikaanse stammen, in Aziatische culturen en door sjamanen en druïden.

De Britse schrijver Alan Watts vergeleek de trip met de transformaties van het bewustzijn zoals in het taoïsme en zen werden uitgevoerd. Watts beschreef de ervaring als de "correctie van een onjuiste waarneming of het genezen van een ziekte... geen verwervingsproces om feiten te leren of vaardigheden te verkrijgen, maar eerder het afleren van verkeerde gewoonten en meningen".

POGINGEN TOT LEGALISATIE MET BEHULP VAN RELIGIE

Zo'n dertig à veertig jaar geleden was de American Civil Liberties Union de enige nationale groep in de VS die met het oog op religieuze vrijheid voor het gebruik van peyote pleitte. Maar nu de legalisatie van cannabis vordert, probeert men ook op grotere schaal psychedelica te legaliseren, zowel voor therapeutische als religieuze doeleinden. Momenteel is er een religieuze coalitie die pleit voor het gebruik van entheogenen (stoffen die spirituele ervaringen versterken) als een vorm van religieus recht onder de Amerikaanse Grondwet.

Een opvallend aspect van deze beweging is dat de voorstanders leden van gangbare religies zijn. Binnen het Jodendom zijn psychedelica bijvoorbeeld vrij gebruikelijk binnen gebedskringen en bij sabbat-rituelen.

Buiten de VS wordt deze invalshoek echter niet veel als juridisch argument gebruikt. In de rest van de wereld zijn maar weinig bewegingen die om deze redenen voor hervormingen pleiten.

Dat gezegd hebbende, zijn hervormingen wel overal aan de gang. En dat leidt tot interessante ontwikkelingen. In Israël, de thuisbasis van modern medisch cannabisonderzoek, zit bijvoorbeeld de goedkeuring van koosjere cannabis in de pijplijn. Inmiddels is het eerste bedrijf gemachtigd om speciaal geteelde planten aan orthodoxe joden te leveren.

EEN FILOSOFISCH PERSPECTIEF

Het gebruik van psychedelica om filosofische redenen was het directe resultaat van de tegencultuur in de jaren 60 en 70. Jawel, het waren voornamelijk de schrijvers van die tijd die met psychedelische stoffen experimenteerden. Ze gebruikten het daarbij als manier om het 'zelf' te onderzoeken in een poging de mens beter te begrijpen.

Bepaalde denkers, zoals dr. Timothy Leary (die ook deelnam aan LSD-tests van de Amerikaanse overheid) en de schrijvers Ken Kesey, Aldous Huxley en Robert Hunter, maakten deze drugs populair onder vooruitstrevende groepen van de samenleving. Binnen de geschiedenis bestaan er echter verschillende meningen over hun impact op de drugswetgeving. In 1960, in de nacht van de Amerikaanse verkiezingen (waarin John F. Kennedy president werd), werd Leary zelfs door Huxley ingehuurd om voor het gebruik van nieuwe psychedelica te pleiten.

Terence McKenna was in die periode een van de bekendste schrijvers die zich op psychedelica focuste. McKenna was een filosoof, auteur en geleerde die zijn leven wijdde aan het bestuderen van het sjamanisme, spiritualiteit en etnofarmacologie.

EEN WETENSCHAPPELIJK PERSPECTIEF

Er is bij vlagen ook wetenschappelijk onderzoek naar psychedelische drugs gedaan. De eerste periode van intensief onderzoek vond in de late 19e en vroege 20e eeuw plaats. Wetenschappers trachtten met verschillende theorieën en modellen trips te interpreteren. Toch bestaat er nog altijd geen standaard classificatie. Hieronder twee vooraanstaande wetenschappelijke perspectieven ten aanzien van de psychedelische hersentoestand dan wel trip.

FILTERTHEORIE

De filtertheorie is halverwege de 20e eeuw door Aldous Huxley en Humphry Osmond gepopulariseerd en uitgebreid. Deze theorie suggereert dat de hersenen zichzelf automatisch 'filteren', en dat psychedelica toegang verlenen tot het gehele brein, zonder filters.

Deze theorie was lange tijd slechts speculatie, gebaseerd op subjectieve ervaringen. Maar modern wetenschappelijk onderzoek heeft inmiddels bewijs hiervoor geleverd. Naar verluidt, filtert een bepaald hersengebied, bekend als het 'standaardmodusnetwerk', inderdaad ervaringen. Daarbij is aangetoond dat psychedelica dit deel van de hersenen mogelijk op zo'n manier beïnvloeden dat er een 'reset' mogelijk is (Hamilton et al., 2011).

VERHOOGD BEWUSTZIJN

Een ander idee dat in deze periode aan populariteit won, was dat een trip onbewuste mentale processen op een niet-specifieke manier uitvergroot.

Eén studie concludeert dat hersengebieden die verband houden met het bewustzijn onder invloed van psychedelische stoffen actiever zijn. De wetenschappers beweerden daarbij dat psychedelica "het bewustzijn verhoogden" (Schartner et al., 2017).

ANDERE PERSPECTIEVEN; VERGELIJKBARE BEVINDINGEN

Opnieuw lijkt er weer veel belangstelling voor psychedelische drugs te zijn. Dat maakt het zeer waarschijnlijk dat we binnenkort ook meer inzicht krijgen in wat er feitelijk, op materieel niveau, gebeurt wanneer mensen dergelijke stoffen gebruiken. Toch komen de meeste bevindingen en verklaringen tot nu toe vaak op dezelfde principes neer, ongeacht hoe men de psychedelische ervaring uitlegt.

Zo zijn versterkte connectiviteit, een gevoel van acceptatie en eenheid, en inzicht in het ego bekende verschijnselen, naast een algeheel gevoel van verhoogd bewustzijn.

Tegenwoordig wordt vooral onderzocht hoe deze ervaringen kunnen worden gebruikt om problematische aandoeningen, zoals depressie of PTSS, te behandelen. Daarbij is het goed mogelijk dat de waarnemingen van mensen die psychedelica om religieuze redenen gebruiken dan wel vanuit een filosofisch standpunt onderzoeken, nauw aansluiten op wat uit kwantitatief wetenschappelijk onderzoek nog moet blijken.

Om al deze redenen kijken we uit naar de komende decennia, waarin ons begrip van de trip hopelijk toeneemt, we ontdekken wat de voordelen ervan zijn en hoe je trips kunt benutten om ons leven als mens te bevorderen.