Het verband tussen lucide dromen en psychedelica

Lucide dromen is niet hetzelfde als gewoon dromen, maar het is ook geen psychedelische trip. Het is een staat van bewustzijn op zich. Ontdek wat de onderlinge verschillen zijn en hoe je lucide dromen ervaart.

Psychedelische ervaringen en dromen hebben een aantal dingen met elkaar gemeen. Toch zijn er ook cruciale verschillen.

Lucide dromen liggen ergens tussen gewoon dromen en bewustzijn in. Ze zijn daarbij erg bijzonder. De dromen lijken meer op de ervaringen die voorkomen bij serotonerge psychedelica, zoals LSD, psilocybine en DMT, dan op “gewone” dromen.

In dit artikel ga je iets leren over de achtergrond van lucide dromen. Daarbij ontdek je hoe je jezelf kunt trainen om andere dimensies van jezelf en het universum te verkennen, zonder psychedelica.

WAT IS LUCIDE DROMEN?

De meeste mensen kunnen niet sturen wat ze in een droom denken of doen. Daarbij is het alsof je naar een film kijkt. Niet alle dromen zijn echter hetzelfde. Sommige lijken meer op het spelen van een videogame dan op het kijken van een film. Dat zijn lucide dromen.

Als je een lucide droom hebt, dan weet je dat je aan het dromen bent, terwijl je droomt. Voor veel mensen is het een manier om controle te krijgen over wat ze dromen. Daardoor kunnen ze zelf beslissen wat er gaat gebeuren.

Lucide dromers noemen we ook wel oneironauten. Tot recent dacht men dat verhalen van dromers die zeiden dat ze van de ene situatie in de andere terechtkwamen, op een leeuw door de Sahara reden of vuur aten, slechts verzinsels waren. Tegenwoordig wijst geavanceerde technologie en onderzoek binnen de neurowetenschap er echter op dat lucide dromen een meetbaar fenomeen is. Onderzoekers van de Max Planck Institute hebben experimenten ontworpen om te achterhalen of verhalen van deze dromers overeenkomen met wat er daadwerkelijk in hun hersenen gebeurt.

Hoe ze dat achterhalen? Met behulp van een fMRI-scanner en het meten van de hersenactiviteit van oneironauten die eenvoudige taken uitvoeren. Bijvoorbeeld het dichtknijpen van hun vuist terwijl ze wakker zijn, waarna ze het verzoek krijgen hetzelfde te doen als ze dromen. De onderzoekers hebben daarbij ontdekt dat dezelfde hersengebieden worden geactiveerd. Zo hebben ze kunnen aantonen dat lucide dromen, met als kenmerk dat je zelf aspecten van een droom kunt beïnvloeden, inderdaad bij meerdere mensen voorkomen.

Sommige mensen hebben van nature lucide dromen. Naar schatting heeft ongeveer 20–30% van de wereldbevolking de inherente mogelijkheid om aspecten van een droom te sturen. Behoor jij niet tot die groep? Dan kun je jezelf wel trainen om lucide te gaan dromen. Als je verder scrolt, dan lees je een aantal praktische tips!

“GEWONE” DROMEN EN PSYCHEDELICA: OVEREENKOMSTEN

De chemische stof serotonine heeft invloed op zowel dromen als psychedelische ervaringen. Het is daarbij een cruciale neurotransmitter voor de slaap-waakcyclus. Psychedelica bootsen dit stofje na. Hierdoor ontstaat de bekende mysterieuze droomachtige toestand die alle psychonauten weleens tijdens een trip hebben ervaren.

Er is een aantal overeenkomsten tussen dromen en psychedelische ervaringen. Denk aan levende, vervormde beelden, beïnvloed door onze externe omgeving. Of de herinnering aan emotionele ervaringen en/of het ontwikkelen van angstaanjagende emoties.

En natuurlijk is er de mentale creativiteit. In beide gevallen neemt associatief redeneren de logica over. Daardoor kunnen er bizarre dingen gebeuren op basis van associaties die verder gaan dan rationeel denken. Dat zorgt voor een levendige inbeelding en creatief denken. Tot slot ebben zowel bij dromen als bij psychedelica de grenzen weg tussen jezelf en andere objecten, mensen en dimensies.

DE VERSCHILLEN

Anderzijds zijn er ook veel verschillen tussen de twee toestanden. De geometrische vormen en abstracte patronen die je veel ziet bij een psychedelische trip, komen bijvoorbeeld zelden voor in een gewone droom.

Hoewel beide toestanden onze visuele wereld versterken door input te halen uit de externe omgeving, verschilt dit proces per toestand enorm. Tijdens een psychedelische trip hebben de omgeving en externe stimulansen veel invloed op de ervaring. In een droomtoestand zie je echter beelden als gevolg van de interne stimulering van het brein.

Het laatste grote verschil is dat men gewone dromen omschrijft als “single-minded”. Dat wil zeggen dat ze op zich staan en er geen andere, simultane stromen van gedachten of beelden zijn. Anderzijds kenmerken psychedelische en lucide dromen zich juist door een zekere mate van mentale helderheid of bewustzijn.

HET VERBAND TUSSEN LUCIDE DROMEN EN PSYCHEDELICA

Bij het begrijpen van de overeenkomsten tussen lucide dromen en het trippen op psychedelica, komt luciditeit om de hoek kijken. In feite verliest een persoon zowel tijdens een LSD-trip als bij een lucide droom nooit volledig het zelfbewustzijn. Zelfs niet als je helemaal in een andere wereld lijkt te zijn.

Specifieker hebben we het hier over het “heldere bewustzijn”. Hoewel het genuanceerder en anders kan zijn bij elke trip/lucide droom, zorgt het ervoor dat het individu niet volledig losraakt van het zelfbewustzijn. Er blijft dus sprake van een zekere mate van herkenning van eerdere en huidige relaties, te beginnen bij de relatie tussen het lichaam en de omgeving.

Dit heldere bewustzijn zorgt ervoor dat je in een psychedelische staat en/of lucide droom controle kunt houden over wat je doet. Tenminste, tot op zekere hoogte. Bij lucide dromen kun je daardoor bepaalde grenzen overgaan van wat er in de droomtoestand gebeurt.

HOE ZORG JE DAT JE LUCIDE DROMEN KRIJGT?

Je kunt een aantal dingen doen om je brein te trainen, zodat je herkent dat je droomt. Volg de hieronder genoemde tips als hulpmiddel. We geven echter geen garantie dat het daarmee gaat lukken.

DE BASIS: LEG JE DROMEN VAST

Wen jezelf allereerst de gewoonte aan om op te schrijven wat je hebt gedroomd. Doe dat meteen na het opstaan. Hoe vaker je dit doet, hoe meer je je zult herinneren. Daarmee raak je vertrouwd met je eigen droomwereld. Je traint je brein daarbij om zich bewuster van deze dromen te worden. Hoe meer je vertrouwd raakt met terugkomende droomthema’s, hoe makkelijker je opmerkt dat je droomt.

HERKENNEN DAT JE IN EEN DROOM ZIT: ENKELE TIPS

Als je eenmaal doorhebt dat je in een droomtoestand bent (bijvoorbeeld doordat je een terugkomend thema herkent), kun je dat zelf checken. Kijk bijvoorbeeld naar een tekst. Richt je blik vervolgens op iets anders en kijk daarna of de tekst is veranderd. Woorden zijn vaak niet stabiel in dromen. Een andere truc is te kijken of de lichtknop functioneert in een droom. Gewoonlijk werken lichtknopjes in dromen niet zoals gebruikelijk. Datzelfde geldt voor machines en elektronische apparaten. Kijk bijvoorbeeld wat de tijd is op je digitale wekker. De klok ziet er in een droom waarschijnlijk vreemd uit. Zo geeft deze een willekeurig tijdstip aan als je er met intervallen naar kijkt.

STABILISEER JE LUCIDE DROOM

Er kleeft ook een risico aan het doorhebben van dat je aan het dromen bent. Je kunt er namelijk zo enthousiast van worden, dat je wakker wordt. De meeste oneironauten zijn het erover eens dat beweging essentieel is. Als je doorhebt dat je een lucide droom hebt, ga dan ronddraaien. Probeer dit van tijd tot tijd te herhalen tijdens het dromen.

Een andere optie is je handen op elkaar wrijven. Doe dat aan het begin en van tijd tot tijd tijdens de droom. Men denkt dat dit helpt om de levendigheid te behouden.

WAT KAN IK DOEN IN EEN LUCIDE DROOM?

Als je eenmaal een stabiele lucide droom hebt, is er feitelijk geen grens aan wat je kunt doen! Zolang je het kunt bedenken, is het mogelijk.

Lucide dromen biedt de perfecte mogelijkheid om andere dimensies te verkennen, zowel intern als extern. Het is in dat opzicht niet anders dan het nemen van psychedelica en mediteren.

Het is absoluut de moeite waard om hiermee te experimenteren. Veel dromers omschrijven de ervaring als zeer filosofisch of spiritueel. Lucide dromen kunnen je helpen om nieuwe of diepere betekenissen te ontdekken – net zoals psychedelica! De ene toestand is daarbij niet beter dan de andere en beide kun je gebruiken om je bewustzijn te verbreden en je "zelfbewustzijn" te verdiepen.